اکثر افرادی که خودرویی با گیربکس اتوماتیک دارند، ممکن است اسم گیربکس CVT (Continuously Variable Transmission) را شنیده باشند. در واقع این نوع سیستم گیربکس، نوعی گیربکس اتوماتیک تک سرعته است و قابل استفاده در انواع مختلف خودرو میباشد. به کارگیری گیربکس CVT در خودروهای کوچک بسیار به صرفه تر از به کارگیری گیربکس تمام اتوماتیک متعارف است. علت این مقرون به صرفه بودن، اندازه جمع و جور و سادگی ساختار این گیربکس است. تویوتا، نیسان و هوندا خودروسازانی هستند که از این نوع گیربکس در ساخت و تولید محصولاتشان استفاده میکنند.
گیربکس های CVT از چند جهت شبیه به گیربکس معمولی یا همان گیربکس دستی هستند. در خودروهای تجهیز شده به گیربکس CVT هیچ پدال کلاچی وجود ندارد ولی نسبت به خودروهای مجهز به سیستم گیربکس دستی، دارای قیمت بالاتری مباشند. از جمله تفاوت های گیربکس دستی با گیربکس CVT در میزان مصرف سوخت آنهاست. خودروهای گیربکس دستی سوخت کمتری نسبت به خودروهای گیبکس CVT مصرف میکنند.
سیستم گیربکس CVT و گونه های مختلف آن از ابتدای ساخت خودروها مورد استفاده قرار میگرفتند اما سیستم گیربکس واریوماتیک (Variomatic) بای اولین بار در دهه 50 توسط شرکت آلمانی DAF به بازار معرفی گردید. با تولید گیربکس واریوماتیک توسط کمپانی DAF، زمینه ای برای تولید گیربکس CVT فراهم گردید و استفاده از این نوع گیربکس امروزه بسیار فراگیر شده است.
ساختار گیربکس CVT
این نوع گیربکس ساختار نسبتا ساده ای دارد و به طور کلی از دو پولی مخروطی و یک تسمه V شکل تشکیل میشود که باعث اتصال آنها به یکدیگر میشود.از بین این دو پولی، یکی به چرخ و دیگری به موتور خودرو وصل است. با فشار دادن پدال گاز توسط راننده، دور موتور بالا رفته و یکی از پولی های مخروطی شکل، شروع به چرخش میکند. به این ترتیب تسمه متحرک پولی دیگر نیز متناسب با آن سرعت، تنظیم و میزان شتاب گیری خودرو را معین میسازد.
از آنجایی که هر دو مخروط به طور جدا حرکت میکنند، بر عکس گیربکس های دستی یا گیربکس های اتوماتیک معمولی، هیچ ضریب دنده‌ای وجود نخواهد داشت. بنابراین میتوان گفت یک گیربکس CVT یک گیربکس تک سرعته است که ضریب دنده آن نامحدود میباشد. شاید به همین علت است که خودروهای مجهز به گیربکس CVT اکثراً دارای دور موتور بالایی هستند، چون دور موتور ارتباطی با دور چرخ ها ندارد.
مزایای گیربکس CVT
- مصرف سوخت پایین
- انتقال قدرت بهینه به چرخ ها
- وزن کمتر
- تعویض دنده نرم تر
معایب گیربکس CVT
- صدای زیاد
- هزینه بالای نگه داری
- عملکرد نه چندان اسپرت
یک گیربکس CVT اجزاء متحرک زیادی نداشته و شاید به همین دلیل قابل اعتماد باشد. خودروهای تجهیز شده به این نوع گیربکس نیز معمولاً تحت فشار کمتری هستند. هنگامیکه رانندگان از روغن مناسب برای روان کردن گیربکس استفاده کنند و برنامه منظمی برای تعمیر و سرویس آن داشته باشند، گیربکس CVT نیز به اندازه یک گیربکس دستی یا گیربکس اتوماتیک معمولی قابل اعتماد است. تنها ایرادی که ممکن است پیش آید آن است که تسمه بین دو پولی امکان فرسودگی دارد. در این شرایط دور موتور بالا میرود و خودرو قادر به شتابگیری به صورت عادی نمیباشد.
به عنوان سخن آخر میتوان گفت که صنایع خودرو سازی جهان این روزها تمایل بیشتری برای به کارگیری گیربکس هایCVT دارند و هر روز بیشتر از این سیستم خودرو در محصولاتشان استفاده میکنند.
