از مهمترین اجزای تشکیل دهنده هر خودرو به ویژه در قسمت مربوط به سیستم ترمزگیری، ترمز دستی میباشد. ترمز دستی در خودروهای معمولی به وسیله یک اهرم و در خودروهای جدیدتر با استفاده از یک دکمه عمل میکند. این ترمز از سیستم ترمز پایی و معمولی خودرو کاملا مجزا بوده و بدون نیاز به روغن ترمز کار میکند. طریقه کارکرد ترمز دستی به این صورت است که با استفاده از کشش لنت ها به وسیله سیم، موجب قفل شدن چرخ ها میشود.

کاربردهای ترمز دستی

ترمز دستی یک سیستم ایمنی و ثابت نگه دارنده خودرو است و معمولا از آن برای نگه داشتن خودرو در سطوح شیب دار، پارک خودرو، انجام حرکات نمایشی و عدم حرکت خودرو به سمت جلو یا عقب استفاده میشود. در این حالت راننده پای خود را از روی پدال ترمز برداشته و خودرو ثابت باقی می ماند. به ترمز دستی، ترمز پارک نیز گفته میشود. علت این نام گذاری آن است که از ترمز دستی زمانی استفاده میشود که خودرو در حالت پارک قرار دارد. ترمز دستی قدرت عملکردی کمتری نسبت به ترمز معمولی دارد و نمیتوان از آن برای ترمزگیری عادی استفاده کرد.

نحوه عملکرد ترمز دستی

به طور کلی ترمز دستی تنها دو چرخ از چرخ خودرو را درگیر میکند و در اکثر خودروها بر روی چرخ های عقب سوار میشود. همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، ترمز دستی در خودروهای مختلف به دو شکل اهرمی و دکمه ای موجود میباشد.

ترمز دستی اهرمی

 این نوع ترمز دستی معمولا در خودروهای قدیمی و معمولی به کار میرود و به صورت یک اهرم دستی در کنار صندلی راننده و یا به شکل پدال پایی طراحی میشود. برای استفاده از ترمز دستی اهرمی کافیست، اهرم را به سمت بالا کشیده و در آخرین درجه رها سازید. همچنین برای رهاسازی خودرو باید دکمه ای روی اهرم ترمز دستی به منظور رها سازی ترمز تعبیه شده است را فشار داده تا خودرو از حالت سکون خارج شود.

ترمز دستی اهرمی خود به دو نوع یک سیمی و دو سیمی تقسیم میشود. در ترمز دستی اهرمی یک سیمی، اهرم فعال کننده ترمز به یک سیم متصل بوده و این سیم به وسیله یک نگهدارنده T شکل به دو سیم وصل شده است. هنگامی که اهرم کشیده میشود، سیم کشیده شده و درنهایت هر دو سیم به یک اندازه به عقب کشیده میشوند. همین امر باعث میشود تا سیستم ترمز هر دو چرخ به یک میزان فعال شود. در مدل ترمز دستی اهرمی دو سیمی نیز، اهرم خود دارای دو سیم مجزاست که هر کدام از این سیم ها به یک چرخ متصل هستند و با کشیده شدن اهرم، هر دو سیستم ترمز به یک میزان درگیر می شوند.

ترمز دستی دکمه ای

 ترمز دستی دکمه ای نیز خود به دو مدل سیمی و برقی دسته بندی میگردد. در مدل  سیمی، راننده با فشار دادن یک دکمه ترمز دستی که با حرف P نمایش داده میشود، به وسیله یک موتور برقی کوچک موجب میگردد تا سیم ترمزها کشیده شده و در نتیجه ترمزها درگیر شوند. در مدل برقی این نوع ترمز دستی، بر روی هر چرخ یک سیستم الکترونیکی نصب میشود که به محض فشردن دکمه، به دیسک ها فشار آورده و موجب درگیر شدن هر دو دیسک چرخ به یک اندازه میشود.