کلاچ

کلاچ اجزایی از ماشین است که در زمان نیاز، ارتباط یک محور را با محور دیگر قطع یا وصل می کند و سرعت های آن دو محور را به یک سرعت واحد می رساند و همچنین باعث انتقال انرژی می گردد. یکی از مواردی که در کلاچ خودرو دارای اهمیت زیادی می باشد، مکانیزم ارتباطی آنهاست. به طوری که هنگام درگیری، حتما باید محورها به صورت هم مرکز قرار بگیرند. در کلاچ ها معمولا ارتباط به صورت مکانیکی یا الکترومغناطیسی برقرار می گردد. در کلاچ های مکانیکی ارتباط به صورت ساده است به این صورت که توسط تماس یا اصطکاکی برقرار می شود. به همین علت کلاچ های مکانیکی به دو گروه خشک و اصطکاکی تقسیم می شوند.

انواع کلاچ

کلاچ های مکانیکی: این کلاچ ها در مواقع دلخواه حرکت بین دو محور متحرک و محرک را قطع و وصل می کنند. این ارتباط با عمل مکانیکی با الکترومغناطیسی اتفاق می افتد. ارتباط در کلاچ های مکانیکی به وسیله اجزای تماسی آنها و یا به کمک اصطکاک برقرار می شود. تمامی این کلاچ ها در نوع اتوماتیک نیز موجود می باشند.

کلاچ های خشک قفلی: این نوع از کلاچ ها خیلی ساده هستند و در اشکال پنجه ای و دنده ای میباشند. کلاچ پنجه ای معمولا به شکل مکعب مستطیل، فرم دار و دنده ای ساخته میشوند. کلاچ های قفلی، در سرعت های مختلف میتوانند ارتباط بین دو محور محرک و متحرک را قطع کنند. اما در حالت بی حرکت یا در سرعت های کم میتواند ارتباط را برقرار سازد.

کلاچ های اصطکاکی: در این نوع از کلاچ ها حرکت محور محرک به محور متحرک، از طریق نیرو با اصطکاک امکان پذیر است. یکی از مهمترین مزیت های کلاچ اصطکاکی این است که در حین حرکت میتواند درگیر یا آزاد شود و گشتاور چرخشی انها به واسطه نیروی اصطکاک محدود است. به همین علت خیلی نرم کار میکند. نیروی قطع و وصل این کلاچ ها به کمک هوای فشرده، روغن پرسی و یا به صورت مغناطیسی ایجاد میشود. همچنین این کلاچ ها به عنوان کلاچ ایمنی نیز به کار می آیند. امروزه بیشتر ماشین های ساخته شده و یا در حال ساخت دارای کلاچ اصطکاکی هستند.

گیربکس

یکی از اصلی ترین اجزای وسایل نقلیه گیربکس آن میباشد. اهیت وجود گیربکس به قدری است که شاید بتوان آن را با موتور در یک جایگاه قرار داد. این اهمیت به دو دلیل است: علت اول آن است که هر موتور، دور محدودی دارد و بیشتر از آن نمیتواند کار کند. دوم آنکه گشتاور معینی است که هر موتور با حداکثر دور ود میتواند تولید کند.

گیربکس و یا سیستم انتقال قدرت به موتور، مکانیزم خاصی دارد که به وسیله آن میزان مشخصی از دور موتور به وسیله چرخ دنده های مختلف و سرعت های متفاوت، به تمامی چرخ های وسایل نقلیه انتقال میابد. حاصل این عمل قابلیت منترل نیرو و سرعت وسیله نقلیه خواهد بود. وجود گیربکس این اجازه را به راننده میدهد که بدون بالا بردن بیش از حد دور موتور، آن را در حالت دلخواه خود کنترل نمیاد.

انواع گیربکس

گیربکس دستی: از این نوع گیربکس ها به عنوان استانداردترین گیربکس یاد میشود . چراکه انتقال گشتاور خودرو به چرخ ها به وسیله تعدادی از چرخ دنده ها که بر روی دو شفت قرار دارند، به صورت ورودی و خروجی انجام میشود. نوع کلاچ مصرفی در این گونه گیربکس ها از نوع خشک میباشد که به صورت پدال در کنار ترمز قرار دارد.

گیربکس نیمه اتوماتیک: در این گیربکس ها تجهیزات پنوماتیکی و سنسورهای الکترونیکی وظیفه تعویض دنده را دارند. طرز کار گیربکس های نیمه اتوماتیک بسیار شبیه گیربکس های دنده دستی میباشد. در خودروهایی که از سیستم گیربکس نیمه اتوماتیک استفاده شده است، راننده فقط دنده را عوض کرده و کلاچ خودرو به صورت هیدرولیک میکند. از این گیربکس برای اتومبیل های فرمول یک استفاده میشود.

گیربکس اتوماتیک: امروزه بیشتر خودرو های مدرن به سیستم گیربکس اتوماتیک مجهز میباشند. در این نوع از گیربکس ها، چرخ دنده های خورشیدی وظیفه تعویض دنده را بر عهده دارند. این گیربکس ها به 3 دسته تقسیم میگردند:

• گیربکس های تیپ ترونیک با عملکرد هیدرولیکی-الکترونیکی
• گیربکس های اتوماتیک با عملکرد هیدرولیکی-مکانیکی
• گیربکس های الکترونیکی با عملکرد هیدرولیکی-الکترونیکی